Module Kế toán

Tài khoản Nợ và Tài khoản Có trong Kế toán

Trong kế toán, mỗi giao dịch đều ảnh hưởng đến ít nhất hai tài khoản, tuân theo nguyên tắc bút toán kép (double-entry accounting):
Ghi NỢ (Debit – Dr) vào một tài khoản
Ghi CÓ (Credit – Cr) vào một tài khoản khác
Tổng NỢ luôn bằng Tổng CÓ, đảm bảo cân đối kế toán.

Tài khoản NỢ (DEBIT – Dr)

Nợ thể hiện sự gia tăng của tài sản hoặc chi phí, hoặc sự giảm đi của nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.

Khi nào ghi NỢ?
Tăng Tài sản (Tiền mặt, Hàng tồn kho, Công cụ dụng cụ, Tài sản cố định…)
Tăng Chi phí (Chi phí thuê văn phòng, Chi phí quảng cáo, Chi phí lương…)
Giảm Nợ phải trả (Giảm khoản vay, giảm công nợ với nhà cung cấp…)
Giảm Vốn chủ sở hữu (Chi trả cổ tức, rút vốn…)

Ví dụ:

  • Công ty mua hàng tồn kho bằng tiền mặt:
    • Nợ: Hàng tồn kho (Tăng tài sản)
    • Có: Tiền mặt (Giảm tài sản)
Nợ  156 - Hàng tồn kho         10,000,000 VND  
Có  111 - Tiền mặt              10,000,000 VND

Tài khoản CÓ (CREDIT – Cr)

Có thể hiện sự gia tăng của nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, hoặc doanh thu; hoặc giảm tài sản.

Khi nào ghi CÓ?
Tăng Nợ phải trả (Khoản vay ngân hàng, Công nợ nhà cung cấp…)
Tăng Doanh thu (Doanh thu bán hàng, Doanh thu dịch vụ…)
Tăng Vốn chủ sở hữu (Góp vốn đầu tư, lợi nhuận chưa phân phối…)
Giảm Tài sản (Tiền mặt, Hàng tồn kho, Công cụ dụng cụ…)

Ví dụ:

  • Công ty bán hàng thu tiền mặt:
    • Nợ: Tiền mặt (Tăng tài sản)
    • Có: Doanh thu (Tăng doanh thu)
Nợ  111 - Tiền mặt               20,000,000 VND  
Có  511 - Doanh thu bán hàng      20,000,000 VND

Quy tắc ghi NỢ – CÓ theo từng nhóm tài khoản

Loại tài khoản Tăng ghi NỢ Tăng ghi CÓ
Tài sản (Asset) ✅ ❌
Nợ phải trả (Liabilities) ❌ ✅
Vốn chủ sở hữu (Equity) ❌ ✅
Doanh thu (Revenue) ❌ ✅
Chi phí (Expenses) ✅ ❌

Ví dụ thực tế khác

Công ty vay 50 triệu từ ngân hàng:

  • Nợ: Tiền gửi ngân hàng (Tăng tài sản)
  • Có: Vay ngân hàng (Tăng nợ phải trả)
Nợ  112 - Tiền gửi ngân hàng    50,000,000 VND  
Có  331 - Vay ngân hàng         50,000,000 VND

Công ty thanh toán tiền lương 15 triệu cho nhân viên:

  • Nợ: Chi phí lương (Tăng chi phí)
  • Có: Tiền mặt (Giảm tài sản)
Nợ  642 - Chi phí lương         15,000,000 VND  
Có  111 - Tiền mặt               15,000,000 VND

Tổng kết

  • NỢ (Dr) → Tăng tài sản & chi phí, giảm nợ phải trả & vốn
  • CÓ (Cr) → Tăng nợ phải trả, vốn & doanh thu, giảm tài sản
  • Mọi giao dịch luôn cân bằng: Tổng NỢ = Tổng CÓ